Yarık Dudak Ameliyatı, Ağız ve yüz kısmında yarıkları hetorojen bir gruptur. Tipik yarıklar dudak yarığı, damak yarığı, dudak-damak yarığı, yanında dikey, yatay ya da oblik bir hat boyunca oluşan atipik yarıklar da gözlenir. Bu yarıklar tek başlarına ya da aynı bireyde görülen birçok doğumsal anomalinin bir parçası olarak (Sendromik) meydana gelebilir.
Yarık dudak ameliyatı: Üst dudakta tek taraflı sağ veya sol ya da iki taraflı olabilir. Dudak yarığı değişik derecelerde kısmi ya da tam yarık olabilir. Üst dudakta hafif bir çentik biçiminde olabildiği gibi burun deliği içerisine doğru uzanan, üst dişleri taşıyan damak parçasının da yarık olduğu tam kat yarıklar da olabilir. Dudak yarığı damak yarığı ile olabilir. Yarık dudak-damak denilen bu halde açıklık dudaktan başlar ve tüm damak boyunca devam eder.
Cerrahi Tedavi: Yarık dudaklı bir hastanın tedavi süreci plastik cerrah, konuşma terapisti gibi birçok uzmanın içerisinde yer aldığı bir ekip tarafından yapılmalıdır. Yarık dudak ameliyatları 3-6 ay gibi daha erken dönemde yapılır. Ameliyat zamanı kliniklerin yaklaşım tarzına ve bebeğin genel durumuna göre belirlenir. Ameliyatlarda amaç bebeğin konuşmaya başlamadan önce (24 ay) yarıkları kapatmak ve uzun dönemde tamamen doğal beslenme, konuşma ve estetik görünüm kazandırmaktır.
Yarık dudak ve damaklı hastanın tedavisi doğumdan sonra ilk 48 saate başlar. Bazı cerrahlar doğumdan sonra ilk hafta içinde yarık dudak operasyonunu yaparken, bazı cerrahlar bu operasyonu bebeğin gelişimini de göz önüne alarak doğumdan sonraki 2-6.
Aylar arasında yapmaktadırlar. Bazı cerrahlar ise asıl dudak operasyonundan önce geçici bir dudak operasyonu yaparak bebeğin anatomik yapılarını asıl operasyona hazırlarlar. Bu metotların genellikle birbirlerinden çok büyük farkları yoktur. Diğer yandan deformite ne düzeyde olursa olsun bebek, doğumun hemen sonrasında bir ortodontist tarafından görülmeli ve deformiteye göre çeşitli ağız içi veya dışı cihazlar ile anatomik yapıların düzenli bir biçimde gelişmesi sağlanmalıdır. Ayrıca doğumun hemen ardından bu bebekler bir çocuk doktoru tarafından da muayene edilerek ek bir anomali olup olmadığı araştırılmalıdır. Ebeveynlere de özellikle doğum öncesi "yarık dudak teşhisi konulmamışsa" psikolojik destek verilmelidir. Bu bebeklerde emme fonksiyonu yeterli olamayacağı için anneye bebeğin beslenme biçimi anlatılır.
Ameliyatın ilk hafta içinde yapılması biraz daha zor bir metottur. Çünkü bu dönemde bebek henüz stabil değildir ve anestezi bakımından riskler taşır. Ayrıca henüz dudak yapıları da yeterli büyüklüğe ulaşmadığından, bunlar üzerinde bir operasyon yapmak oldukça zordur. Yarık dudaklı bebekler daha çok doğumdan sonraki 2-3 ay içerisinde ameliyat edilirler. Operasyon öncesi bebeğin kilosunun artarak gelişme göstermesi çok önemlidir. Gelişimi iyi olmayan bebeklerde sorun düzelene kadar ameliyat yapmamak en iyisidir. Bebeğin ameliyat öncesi tahlilleri yapılarak hematokrit, hemoglobin, kanama pıhtılaşma zamanı gibi kan değerlerinin normal düzeylerde olduğunun gösterilmesi gereklidir. Bu vakalar genel anestezi altında ameliyat edildikleri için bebeğin çok iyi bir biçimde ameliyat öncesi hazırlığının yapılması gereklidir.
