Dudak Damak Yarığı

Dudak damak yarığı, anne karnındaki bebeğin gelişiminde meydana gelen çeşitli etkenler yüzünden yüz bölgesinde yapılarda ortaya çıkan birleşme kusurundan olan bir rahatsızlıktır. Anne karnındaki bebeğin dudak yapısının oluşumunda hücrelerin birleşmesi 4.-5. Haftada, damak yapısının oluşumunda etkili hücrelerin birleşmesi de 8.-9. Haftada başlar. Dudak damak yarığı oluşumda hem genetik etkenlerin hem de çevresel etkenlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Ailede bu sorunun olması halinde, bebekte ortaya çıkma olasılığı yükselmektedir. Ailede bu sorun yoksa trisomy E, trisomy D gibi sendromlar ya da mutasyona uğrayan genler buna yol açabilir. Çevresel etkenler ise anne adayının ilk 3 ay içinde kızamıkçık geçirmesi, B vitamini eksikliği olması, steroid ontikonvülzan kullanılması bu soruna neden olabilir. Anna adayının ileri yaşta olması, toksoplazma, rubella enfeksiyonlarının ilk 3 ayda geçirilmesi, sigara kullanımı ile vitamin eksikliği olması da bu sorunun olumunda etkili olabilir.

Dudak damak yarıklarının görülme sıklığı ise sadece dudak yarığı %19, sadece damak yarığı %36, her ikisinin bir arada görülme sıklığı ise %45 oranındadır. Erkek bebekler kız bebeklere göre bu sorundan 2 kat fazla etkilenir. Kızlarda sekonder damak yarıkları 2 kat fazla görülür. Sol tarafta olan dudak damak yarığı sağa göre 2 kat fazla görülür.

Bebeklerde dudak yarığı 3 aylıkken tedavi edilir. Burada hedef dudağın estetik hale gelmesi ve fonksiyonel olarak normalleşmesini sağlamaktır. Dudak yarığı sorunu olduğunda genellikle dişlerin dizili olduğu alveol denilen kemik yapısında da yarık olur. Bu bebekler meme emebilir, ancak estetik sorun yaşarlar. Bu sorunun düzeltilmesi için yapılan operasyon sırasında burun estetiği de düzeltilmelidir. Bunlar aynı operasyonda yapılabilir.

Yarık damak tedavisinde, öncelikle sorun giderilir, konuşma ve yüz gelişiminin normal olarak olması hedeflenir. Sorun sadece yumuşak damakta ya da bütün damakta etkili olabilir. Yumuşak damakta olursa bebekler 3 aylık olduğunda, tüm damakta olursa 9 aylık olunca operasyon yapılır. Damak yarıklarında bebeklerde beslenme oldukça sorun haline gelir. Çünkü besinler solunum yoluna ve östaki borusuna kaçar, solunum yolu enfeksiyonu ve orta kulak iltihabı meydana gelebilir. Enfeksiyonların oluşumu bebeğin gelişimini etkileyeceğinden, kalıcı işitme kaybı ortaya çıkabilir. Tedavide amaç damakta olan kasların ve fonksiyonların normalleşmesini sağlamak, işitme kaybına engel olmak ve daha estetik bir görünüm elde etmektir.

Operasyondan sonra hastalar 1 gün hastanede kalır. Beslenme kaşıkla ve oturur halde yapılır. Yara bölgesi kuru tutulur, bölgeye antibiyotikli pomatla pansuman yapılır. Yapılan dikişler 1 hafta sonra alınır. Bunlar sadece dudak yarığı operasyonu yapılan hastalarda geçerlidir. Özellikle damak yarığı operasyonundan sonra daha özenli olmak gerekir. Bu hastalarda ağızda sızıntı gibi kanamalar olabilir. Bu hastanın boğulmasına yol açabileceğinden yakın takip önemlidir. Dil şişmesi sorunu yaşanabileceğinden, bu da boğulma riskine yol açabilir. Bu yüzden dildeki değişimler gözlenmelidir. Hasta 48-72 saat süreyle parçalı besinlerle beslenmemelidir. Besinleri berrak, tortusuz olmalıdır. Bebekler operasyondan sonra 1 ay elini ağzına götürmemelidir. Biberonla beslenmeden kaçınılmalı, kaşık ve bardakla beslenme tercih edilmelidir. Bebeklerin ayrıca emzik kullanmaması gerekir.