Tavşan dudak, dudak ve damak yarığı olarak da bilinen, embriyonik gelişim sırasında yüz bölgesindeki birleşme kusurları nedeniyle meydana gelen bir doğumsal anomalidir. Halk arasında tavşan dudaklılık olarak da bilinir. Toplumda her 1100 doğumdan birinde görülür. Bu durum, bebeklerde dudak yarığı, damak yarığı veya her ikisinin birden bulunması şeklinde ortaya çıkabilir.

Dudak ve damak yarıkları, hamileliğin ilk 2,5 ayı içinde yüzü oluşturan bölgede çeşitli nedenlerle yüz hatlarının tam olarak birleşememesi sonucunda oluşur. Her 1100 doğumdan birinde bu tür yarıklar görülebilir. Bebekte sadece dudak yarığı, sadece damak yarığı veya hem dudak hem de damak yarığı olabilir.

Diğer gelişimsel sorunlar arasında şunlar bulunabilir:

Erken dönemde, beslenme plakları dışında farklı yöntemler de kullanılabilir. Bu uygulamalar ile bebeğin 5-7 aylık olduğunda dudak kapatma ameliyatı yapılır. Bu ameliyatı yapana kadar geçen sürede ağız içi ve burun dokularına şekil verilmesi ve böylelikle ameliyatın başarısının arttırılması mümkündür. Bu tedavi sürecinde ortodontistler önemli bir rol oynar. Hekimler arasında farklı uygulamalar olsa da, ortalama olarak 5-7 aylık bebeğin dudağı, 1,5-2 yaşındaki bebeğin damağı ameliyatla kapatılır.

Ameliyatlara bağlı olarak bazı komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Üst çene biraz geride kalabilir, dar olabilir ve üst çenedeki dişler düzgün olmayabilir. Bu sorunları çözme görevi ortodontistlere düşer. Dudak-damak yarığına sahip olan çocuğun 8-9 yaşlarında tekrar muayeneye götürülmesi gerekmektedir. Ameliyatla tam olarak düzeltilemeyen kısımlar tekrar yapılır. Üst çeneyi genişletecek, öne alacak ve dişleri düzeltecek tedaviler uygulanır.

Köpek dişleri genellikle yarık olan bölgededir. Bu sebeple köpek dişlerinin sürmesinde sorunlar yaşanabilir. Bu sorunu gidermek için hekimler, köpek dişlerinin sürme dönemleri yaklaştığında yarık olan bölgeye kemik ilavesi yaparlar.

Yapılan ameliyatlarla dişleri düzgün bir şekilde sıralanan tavşan dudaklı bireylerin üst çeneleri geride kalabilir. Bu çok sık görülen bir durumdur. Hekimler, bu sorunu tekrar müdahale ederek çözebilirler. Tavşan dudaklı bireyler, toplum içinde kendilerini rahatsız hissedebilirler. Bunun nedeni, insanların kendilerine olan bakışlarıdır. İnsanların tavşan dudaklı bireylere saygılı olup rahatsız edici bakışlardan kaçınması gerekmektedir. Böyle bir durumun kendi başlarına da gelebileceğini düşünerek empati kurmaları önemlidir. Bu sayede onları rahatsız etmekten kaçınırlar.